Specustawa przesyłowa – najważniejsze założenia

Specustawa przesyłowa – najważniejsze założenia

Służebność przesyłu – co to takiego?

Instytucja służebności przesyłu została uregulowana w polskim prawie w 2008 r. poprzez uzupełnienie Kodeksu cywilnego o art. 3051-3054. Zgodnie z jego zapisami przedsiębiorca przesyłowy, który planuje budowę infrastruktury przesyłowej na cudzym gruncie lub jest już właścicielem urządzeń przesyłowych znajdujących się na takiej nieruchomości ma prawo do korzystania z niej w celu utrzymania infrastruktury w odpowiednim stanie – zapewnienia jej prawidłowego funkcjonowania.

Aby ustanowić służebność przesyłu przedsiębiorca może zawrzeć z właścicielem gruntu stosowną umowę. Powinny znaleźć się w niej m.in. zapisy regulujące wysokość wynagrodzenia wypłacanego właścicielowi – chyba, że zgodzi się on na nieodpłatne obciążenie gruntu – oraz warunki udostępniania nieruchomości przedsiębiorcy.

Jeżeli jedna ze stron odmawia podpisana umowy, wtedy pozostaje ustanowienie służebności przesyłu na drodze sądowej. Roszczenie w tej sprawie przysługuje wtedy, kiedy ustanowienie służebności przesyłu jest konieczne do właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych.

[reklama numer="1"]

Europejskie zobowiązania impulsem do przyjęcia specustawy przesyłowej

Impulsem do uchwalenia Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych była konieczność wdrożenia do polskiego porządku prawnego zapisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 347/2013 z dnia 17 kwietnia 2013 r. w sprawie wytycznych dotyczących transeuropejskiej infrastruktury energetycznej. W dokumencie tym część inwestycji energetycznych realizowanych na terenie Polski została uznana za tzw. projekty wspólnego zainteresowania.

Oznacza to, że ich realizacja jest elementem tworzenia w ramach Unii Europejskiej nowoczesnej infrastruktury elektroenergetycznej mającej na celu rozwój konkurencyjnego rynku i zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego.

W związku z powyższym unijne regulacje zakładały możliwie jak najszybszą – nie przekraczającą 3,5 roku –  finalizację inwestycji określanych mianem projektów o nadrzędnym interesie publicznym. Takie przyspieszenie realizacji inwestycji energetycznych w Polsce było niemożliwe ze względu na stopień skomplikowania przepisów oraz ich rozproszenie.

Dodatkowym argumentem za przyjęciem specustawy przesyłowej była obawa o nieterminową realizację przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne Spółka Akcyjna niektórych projektów energetycznych dofinansowanych ze środków UE, co skutkować mogłoby koniecznością zwrotu pozyskanych funduszy. Zamknięta lista inwestycji strategicznych objętych działaniem specustawy przesyłowej stanowi załącznik do niej.

Początkowo lista zawierała 23 inwestycje dotyczące linii przesyłowych najwyższych napięć, a następnie została uzupełniona kolejnymi 5 projektami w 2017 r. Inwestycje te mają za zadanie połączyć energetycznie Polskę i Litwę, zwiększyć zdolności wymiany mocy między Polską, Niemcami i Czechami oraz wesprzeć pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł. Specustawa przesyłowa jest ograniczona nie tylko przedmiotowo, ale i czasowo – obowiązuje do 31 grudnia 2025 r.

[reklama numer="2"]

Kompleksowa decyzja o lokalizacji inwestycji

W uzasadnieniu do ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych ustawodawca wskazuje, że realizuje ona przede wszystkim zobowiązanie Polski do szczególnego traktowania projektów wspólnego zainteresowania, o których mówi unijne rozporządzenie.

Kluczowa jest możliwość korzystania z przyspieszonej ścieżki pozyskiwania zezwoleń czy licencji niezbędnych do realizacji danej inwestycji.

W związku z tym przepisy ustawy wprowadziły nową instytucję prawną – decyzję o ustaleniu lokalizacji strategicznej inwestycji w zakresie sieci przesyłowej z rygorem natychmiastowej wykonalności.

Ma ona charakter kompleksowy – określa m.in. linie rozgraniczające tereny objęte wnioskiem, pozwolenia wodnoprawne czy decyzję o uwarunkowaniach środowiskowych. Nie zawiera w sobie jednak pozwolenia na budowę, o które inwestor musi wystąpić oddzielnie.

Kompetencje do wydania decyzji przekazano jednemu organowi – wojewodzie z danego województwa, na terenie którego położona ma być inwestycja lub jej najdłuższy odcinek.

Decyzja wydawana jest na wniosek inwestora w ciągu miesiąca pod rygorem zapłaty kary tysiąca złotych za każdy dzień zwłoki.

Organem wyższego stopnia w procesie wydania decyzji jest minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.

[reklama numer="3"]

Wywłaszczenie

W wyniku wydania decyzji lokalizacyjnej grunty, których ona dotyczy z mocy prawa przechodzą na Skarb Państwa za odszkodowaniem, wygasają prawa obciążające nieruchomość, a inwestor nabywa prawo do ich wieczystego użytkowania oraz prawo własności usytuowanych na nich budynków i urządzeń.

W przypadku braku porozumienia co do wysokości odszkodowania, ustalane jest ono w drodze decyzji administracyjnej przez wojewodę.

Szukasz branżowych i eksperckich materiałów?
Polub nas i otrzymuj informacje na bieżąco!